ÇERKES GELENEĞİNDE KAŞENLİK
Çerkeslerin günümüze kadar devamlılığını sürdüren geleneklerin birisi de
“kaşenlik” adetidir. Bu adet bekar genç kız ve erkekler arasında evlilik
öncesi dönemde gerçekleşmektedir. Diğer geleneklerde olduğu gibi habze adı
verilen kurallarla sınırlıdır. Kaşenlik birbirinden hoşlanan genç kız ve
erkekler arasındaki arkadaşlık ilişkisine denmektedir.
Çerkes kız ve erkekleri birbirleri ile düğünlerde, toplantılarda, muhabbet
ortamlarında birlikte olurlar. Bu toplantılar en yaygın olarak köylerde
görülür. Bu tür toplantılarda genellikle bir kaç köyün gençleri biraraya
gelir. Sabahlara kadar süren sohbetler, oyunlar ve eğlenceler yapılır. Bu
geceler gençlerin birbirlerini tanımalarına yardımcı olmaktadır. Muhabbet
geceleri bir eğlence kaynağı olduğu kadar aynı zamanda eğitim yeri de
sayılmaktadır. Kızlar ve erkekler belirli bir yaştan başlayarak bu tip
toplantılarda çerkes adet ve görenekleri çerçevesinde eğitilirler. Bütün
eğlence, düğün ve toplantılarda “thamate” adı verilen bir kişi bulunur.
*Kim kimle kaşen olabilir?*
Aynı sülaleden olan kişiler kaşen olamazlar. Akrabalık derecesi ne kadar
uzak olursa olsun yasaktır. Aynı köyden kişilerin kaşen olmaları hoş
karşılanmaz. Bu kural günümüzde biraz yumuşamıştır. Artık aynı sülaleden
olmamak kaydıyla kaşenliğe fazla tepki duyulmamaktadır. Muhabbet
toplantılarında kızlar ve erkekler karşılıklı otururlar. Yazının devamı ve tamamı >>> http://www.nartajans.net/nuke/News-file-article-sid-4795.htm
KAŞEN OLABİLMEK VE GEREĞİNİ YAPMAK
Çerkes toplumunda “KAŞENLİK” adeti önemli yer tutar.Bu gelenek günümüze dek süre gelmiştir.Burada sadece Kaşenliğin eski dönemlere göre biçimi,boyutu ve gereği tartışılabilir.
kimlerin kimler ile nasıl ve hangi zeminde kaşen olunabileceği hususlarını tüm çerkes delikanlıları bilmek zorundadır.Genellikle tüm toplumlarda yaygın olduğu gibi çerkes toplumundada kaşenlik teklifi büyük çoğunlukla erkek tarafından iletilmektedir.Bu tercihler birden fazla kişilere yapılabildiği gibi kaşen adayı kıza ayni köyden veya değişik yöreden birden fazla delikanlıda teklif götürebilmektedir.Şunuda belirteyim kaşenlik teklifini götüren bayanlarımızın sayılarıda her geçen gün hızla artmaktadır.Bu bazılarına göre sosyallik,demokratik hak ve eşitlik diyede algılanabilir.Bu gelişme özellikle gençler arasında tartışmaya açık bir yorumdur.
Kaşen olabilmek kadar Kaşenliğin gereğini yapıp mutlu son ile noktalamakta çok önemlidir.Bunun gerçekleşme yüzdesi oldukça düşüktür.Günümüzde Kaşenlik sadece belirli ölçüler içerisinde espiri ve muhabbetten öteye gidememektedir.Bu daha değişik ortamlarda tartışılabilir.Ama özellikle Kaşenliğin tıkandığı veya bittiği yerde ekonomik güç devreye girmekte tercihler ekonomik güçten yana kullanılmakta.Burada çerkes olup olmama fazla önem arz etmemektedir.Bunun sayısız örnekleri geçmişte ve günümüzde yaşanmış yaşanmayada devam etmektedir.Tabiyatı ile böylesi durumda çerkez toplumunda büyük çapta asimilasyonu getirmiştir.
Sonuç olarak Kaşenliği doğru zaman ve zeminde doğru kişiler ile seviyeli örf ve adetlere sadık kalmak koşulu ile başlatmak olmalı,bu tür yaklaşımların sonucu mutlaka mutlu son ile bite-
cektir.
Tüm hemşerilerime saygılar sunarım.